พระชินราชหลวงปู่เปลี่ยน วัดประทุมคงคา

อาจารย์หลวงพ่อโมวัดสามจีน วิชาอาคมไม่ต้องพูดถึง พระปรากรมมุนี (เปลี่ยน) พระอุปัชฌาย์ ซึ่งสมัยนั้นได้รับการกล่าวขวัญว่ามีวิชาอาคมเข้มขลังยิ่งนัก ลูกศิษย์ลูกหามากมายให้ความเคารพนับถือกล่าวกันว่า แต่ละวันจะมีประชาชนจากหลายสถานที่มาให้ท่านลงกระหม่อมด้วย "ขมิ้นชัน" ใครก็ตามหากท่านลงอักขระยันต์ที่กระหม่อม เมื่อเสียชีวิตที่กะโหลกศีรษะจะปรากฏอักขระยันต์ติดอยู่ เผาอย่างไรก็ไม่ไหม้ต้องนิมนต์ท่านมาถอนให้จึงจะเผาไหม้ ต่อมาทางคณะสงฆ์ได้แต่งตั้งให้ "พระปรากรมมุนี" ไปดำรงตำแหน่งเจ้าอาวาส วัดพระศรีรัตนมหาธาตุ หรือวัดใหญ่ จ.พิษณุโลก "หลวงพ่อโม" จึงได้ติดตามไปอยู่ด้วยเป็นเวลาหลายปี และหลังจากพระปรากรมมุนีได้บูรณปฏิสังขรณ์วัดใหญ่จนเป็นระเบียบเรียบร้อย ทางคณะสงฆ์จึงได้แต่งตั้งให้มาเป็นเจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาส ท่านเคยเดินข้ามน้ำหน้าวัดพระพุทธชินราชจังหวัด.พิษณุโลก ให้ชาวบ้านเห็นกันตอนสมัยสมเด็จพระสังฆราชส่งท่านไปเป็นเจ้าอาวาส พระสร้างประมาณปี2438 ขณะท่านไปปกครองอยู่ที่พิษณุโลก พระปรากรมมุนี (เปลี่ยน)เป็นเจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาสรูปที่ ๑๐ ครองวัดอยู่ระหว่าง พ.ศ. ๒๔๔๘-๒๔๕๔ รวม ๖ ปี

ชาติภูมิและการบรรพชาอุปสมบท

พระปรากรมมุนี (เปลี่ยน) เป็นบุตรจีนขำ นางอิ่ม บ้านอยู่ริมวัดสามจีนใต้ (วัดไตรมิตรวิทยาราม)กรุงเทพฯ เกิดในรัชกาลที่ ๓ เมื่อวันศุกร์ ขึ้น ๘ ค่ำ ปีมะเมีย พ.ศ. ๒๓๘๘ ศึกษาอักขรสมัยเบื้องต้นในสำนักวัดปทุมคงคา เป็นศิษย์พระกลอน ได้บรรพชาเป็นสามเณร เล่าเรียนอยู่ในระหว่างนี้ ๗ ปีแล้วลาสิกขาไป ในวันจันทร์ ขึ้น ๓ ค่ำ เดือน ๘ ปีมะโรง พ.ศ. ๒๔๑๑ ท่านได้รับการอุปสมบทที่วัดสามจีนใต้(วัดไตรมิตรวิทยาราม) มีพระสีลาจารย์พิพัฒน์เป็นพระอุปัชฌาย์ พระครูธรรมจริยาภิรมย์ เป็นพระกรรมวาจาจารย์ พระจันทสรเจ้าอาวาสวัดสามจีนใต้ เป็นพระอนุสาวนาจารย์ ได้ศึกษาพระปริยัติธรรมกับท่านอาจารย์ด้วง ๑๑ พรรษา

สมณศักดิ์

พ.ศ. ๒๔๓๐ ท่านได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นพระครูสัญญาบัตรที่พระครูถาวรสมณวงศ์ พ.ศ. ๒๔๓๘ ท่านได้รับพระราชทานสมณศักดิ์เป็นเป็นพระราชาคณะที่พระปรากรมมุนี

การปกครองคณะสงฆ์

ในปีขาล พ.ศ. ๒๔๒๑ เป็นเจ้าอาวาสวัดสามจีนใต้(วัดไตรมิตรวิทยาราม) ในปีมะแม พ.ศ. ๒๔๓๘ ย้ายไปเป็นเจ้าอาวาสวัดพระศรีรัตนมหาธาตุ จังหวัดพิษณุโลก และเป็นคณะจังหวัดพิษณุโลกอีกด้วย หนึ่งปีต่อมาเลื่อนขึ้นเป็นเจ้าคณะมณฑลพิษณุโลกและอยู่ในตำแหน่งนี้ ๘ ปี

พ.ศ. ๒๔๔๘ ย้ายมาเป็นเจ้าอาวาสวัดประยุรวงศาวาส และครองวัดนี้อยู่ ๖ ปี

พ.ศ. ๒๔๕๔ ย้ายไปเป็นเจ้าอาวาสวัดปทุมคงคา

บรรจุพระบรมสารีริกธาตุในพระบรมธาตุมหาเจดีย์

พระปรากรมมุนี(เปลี่ยน)พร้อมด้วยพระสงฆ์ในวัดประยุรวงศาวาสและทายกทายิกาทั้งปวงได้บูรณปฏิสังขรณ์พระเจดีย์องค์เล็กรอบพระเจดีย์องค์ใหญ่ และซ่อมกำแพงรอบพระเจดีย์องค์ใหญ่ที่ชำรุดกับปูพื้นในบริเวณชั้นล่างโดยรอบ จากนั้น ได้จัดงานฉลองพระเจดีย์และอัญเชิญพระบรมสารีริกธาตุขึ้นประดิษฐานไว้ในพระเจดีย์องค์ใหญ่ โดยพระครูสาราณียคุณ(ปุ่น)ขณะที่เป็นพระสมุห์ได้เขียนจารึกไว้ในกระดานชะนวนซึ่งถูกบรรจุไว้ในห้องเดียวกันกับพระบรมสารีริกธาตุว่า “พระสมุ่หปุ่น ได้จารึกพระธรรมประจุพระเจดีย์ ณ วันศุกร์ ขึ้น ๑๐ ค่ำ เดือน ๘ หลัง ปีมะแม ๑๒๖๙ พระพุทธศาสนา ๒๔๕๐ เป็นส่วนอดีต ๒๕๔๙ ส่วนอนาคต ขอให้เป็นปัจจัยแด่ พระวิริยาธิกโพธิญาณ ในอนาคตกาลเทอญ”

มรณภาพ

พระปรากรมมุนี(เปลี่ยน)ถึงมรณภาพที่วัดปทุมคงคา ใน พ.ศ. ๒๔๖๕ รวมอายุได้ ๗๗ ปี

เรียบเรียงประวัติ บทความธรรม โดยวัดประยุรวงศาวาส